درمبحث معرفی گرایش‌های شیمی در کارشناسی می‌خواهیم به دو گرایش شیمی کاربردی و شیمی محض بپردازیم. از آنجا که گرایش‌های دیگری مانند شیمی‌دارویی، شیمی آفت کشها، شیمی فناوری اطلاعات و شیمی محیط زیست به مقطع کارشناسی اضافه شده در آینده حتما به بررسی این رشته‌ها خواهیم پرداخت. اما اگر شما به رشته شیمی علاقه‌مند هستید و می خواهید آینده خود را با این رشته بسازید توصیه می‌کنم حتماً در مورد این رشته و هر رشته دیگری که قرار است در آن به تحصیل بپردازید خوب تحقیق کنید. رشته شیمی جذاب است به شرط داشتن علاقه و انگیزه، پس اول تحقیق و بعد انتخاب کنید.
به عنوان کسی که تحصیلات خود را در رشته شیمی گذرانده سعی دارم با محتوای آموزشی و مشاوره به تمامی عزیزانی که قصد انتخاب این رشته را دارند و یا به عنوان دانشجو در شاخه‌های مربوط به شیمی تحصیل می‌کنند کمکی کرده باشم. با مطالعه محتوای این پست شما به طور کلی با رشته شیمی در دوره ی کارشناسی آشنا خواهید شد.
معرفی رشته و دروس شیمی در دوره کارشناسی
دو گرایش قدیمی و مهم در مقطع کارشناسی، شیمی محض و شیمی کاربردی است. داوطلب باید در دروس شیمی، فیزیک و ریاضی دبیرستان قوی بوده، علاقه، انگیزه و روحیه کاوشگری لازم را داشته باشد. دروس به صورت عمومی، پایه الزامی ( مشترک بین دو گرایش ) و اختصاصی ارائه می‌شود.
دروس الزامی عبارت است از:
- شیمی آلی، شیمی تجزیه، شیمی فیزیک، شیمی معدنی، معادلات دیفرانسیل.
- علاوه بر این دروس 32 واحد درسی در هر گرایش وجود دارد.
- در شاخه شیمی محض و شیمی کاربردی 20 واحد از این 32 واحد انتخابی است.
امکان ادامه تحصیل در این رشته تا دکتری در داخل و خارج از کشور وجود دارد و برخی از مراکز جذب کارشناس‌های شیمی به این شرح است: وزارتخانه‌های آموزش‌و‌پرورش، صنایع‌سنگین، صنایع و‌معادن، فرهنگ و آموزش عالی، کشاورزی، نفت و نیز آموزشگاه‌های شیمی، صنایع شیمیایی و نظایر آن است.
تفاوت این دو گرایش شیمی در مقطع لیسانس
محض و کاربردی عنوان گرایش‌های بعضی از رشته‌های دانشگاهی مثل شیمی و ریاضی است. اما این دو گرایش چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ در گرایش محض مبنای کار علم شیمی است و دانشجو درباره چهار گرایش اصلی علم شیمی که عبارتند از : شیمی آلی، معدنی، تجزیه و شیمی فیزیک، دروسی را مطالعه می‌کند. اما در شیمی کاربردی، دروس پایه شیمی کمتر مطالعه می‌شود و دانشجو برخی از دروس مربوط به مهندسی شیمی مثل اصول صنایع شیمیایی و تصفیه آب و فاضلاب را می‌گذراند.
فارغ‌التحصیل شیمی‌محض در شروع یک فعالیت صنعتی نقش دارد، چرا که او راه کارهای تئوریک ساخت یک ماده را ارائه می‌دهد و سپس یک فارغ‌التحصیل شیمی کاربردی و یا مهندس شیمی طراحی نیمه صنعتی ماده مورد نظر را ارائه می‌دهد. تفاوت این دو گرایش در نحوه نگرش آنها به علم شیمی است، چون شیمی کاربردی نگرشی کاربردی به علم شیمی دارد و می‌خواهد از آموخته‌های شیمی در صنعت استفاده کند و به همین دلیل فارغ‌التصیلان این گرایش با مفاهیمی که در صنایع شیمی مطرح است، آشنایی بیشتری داشته و بهتر جذب بازار کار می‌شوند. اما هدف شیمی‌محض پرورش دانشجویانی است که کارهای تحقیقاتی انجام بدهند و با تحصیل در دوره فوق‌لیسانس و دکترا به حل مسائل و ناشناخته‌های علمی شیمی بپردازند. از همین‌رو درس‌های نظری گرایش شیمی محض بیشتر از دروس کاربردی آن است.
هرچند که شیمی‌محض بیشتر به تئوری‌های عمیق‌تر شیمی می‌پردازد و شیمی کاربردی با ارائه یکسری واحدهای کاربردی، ارتباط نزدیکتری با صنعت دارد، اما این دو گرایش در سطح لیسانس فرق زیادی با یکدیگر ندارند و اگر کسی مایل باشد از هر دو گرایش اطلاع داشته باشد، می‌تواند در دروس اختیاری، بعضی از واحدهای اختصاصی گرایش دیگر را انتخاب کند. البته واقعیت این است که فارغ‌التحصیلان شیمی کاربردی راحت تر جذب بازار کار می‌شوند که آن هم بیشتر به خاطر عنوان این گرایش است تا معلومات فارغ‌التحصیلان آن!
آینده شغلی، بازار کار، درآمد
تعدادی از فارغ‌التحصیلان شیمی جذب صنایع شیمیایی مختلف مثل صنایع رنگ‌سازی، چرم‌سازی، پتروشیمی، موادغذایی، لوازم بهداشتی و آرایشی می‌شوند و در بخش آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت محصولات شیمیایی و یا واحد تولید آنها کار می‌کنند. شیمی جزو معدود رشته‌هایی است که فارغ‌التحصیل آن می‌تواند همیشه مشغول بکار باشد. چون هر کارخانه‌ای که دایر شود، در بخش کنترل کیفیت کالاهای ساخته شده نیاز به یک شیمیست دارد و یا در تمام صنایع احتیاج به فارغ‌التحصیلان شیمی داریم تا مواد اولیه را با توجه به استانداردهای جهانی بررسی کرده و رد یا قبول بکنند.
علاوه بر موارد فوق یک شیمیست می‌تواند در خانه خود با کمترین امکانات کارگاه کوچکی دایر کرده و بعضی از مواد مورد نیاز جامعه را تولید کند. فارغ‌التحصیلان این رشته توانایی تغییر و تبدیل بر روی مواد خام را دارند و به یاری همین توانایی، تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلان این رشته کارگاه ها یا کارخانه‌های شیمیایی کوچک یا بزرگ دایر کرده و در کار خود نیز موفق بوده‌اند. در ضمن فارغ‌التحصیل شیمی می‌تواند در کارگاه ها و کارخانه‌های تهیه مواد آلی، دارویی، رنگ‌ها ، رزین‌ها و تهیه و ترخیص مواد معدنی کارکند.
معرفی دروس رشته شیمی محض
- ریاضی عمومی ۱ و ۲
- فیزیک پایه ۱ و ۲
- آز فیزیک پایه ۱ و ۲
- شیمی عمومی ۱ و ۲
- آز شیمی عمومی ۱ و ۲
- اصول صنایع شیمیایی
- گرافیک و نقشه خوانی
- شیمی آلی فلزی
- شیمی فیزیک آلی
- مبانی شیمی کوانتومی
- طیف سنجی ملکولی
- کارگاه یا شیشه گری
- معادلات دیفرانسیل
- شیمی آلی ۱ و ۲ و ۳
- آزمایشگاه شیمی آلی ۱ و ۲
- شیمی فیزیک ۱ و ۲
- آزمایشگاه شیمی فیزیک ۱ و ۲
- شیمی معدنی۱ و ۲
- آزمایشگاه شیمی معدنی ۱ و ۲
- شیمی تجزیه ۱ و ۲
- آزمایشگاه شیمی تجزیه ۱ و ۲
- زبان تخصصی شیمی
- کاربرد طیف سنجی در شیمی آلی
- مبانی شیمی کوانتومی
- شیمی تجزیه دستگاهی
- روش استفاده از متون علمی شیمی
- طیف سنجی ملکولی
لیست دروس اصلی و مشترک شیمی محض و شیمی کاربردی:
- شیمی عمومی ۱
- شیمی عمومی ۲
- شیمی فیزیک ۱
- شیمی آلی ۱
- شیمی تجزیه ۱
- شیمی معدنی ۱
- شیمی فیزیک ۲
- شیمی آلی ۲
- شیمی تجزیه ۲
- شیمی معدنی ۲
- اصول محاسبات شیمی صنعتی
- شیمی آلی ۳
- شیمی تجزیه دستگاهی
- شیمی صنعتی ۱
- شیمی صنعتی ۲
- کاربرد طیف سنجی در شیمی آلی
- اصول تصفیه آب و پساب های صنعتی
- جداسازی و شناسایی ترکیبات آلی
- خوردگی فلزات
- مبانی شیمی پلیمر
- شیمی و تکنولوژی رنگ
- شیمی صنایع معدنی
- مبانی شیمی کوانتم
- شیشه گری
- شیمی و تکنولوژی مواد غذایی
