اگر شما به عنوان یک فارغ التحصیل شیمی در مقطع کارشناسی می‌خواهید ادامه تحصیل دهید باید به شما تبریک گفت چرا که هنوز به شیمی علاقه‌مند هستید و من معتقدم در مقاطع بالاترحتما می‌توانید گرایش مورد علاقه خود را انتخاب کنید و متمرکز‌تر به تحصیل و پژوهش در زمینه شیمی بپردازید و از این پس لذت بیشتری خواهید برد، هرچند دشواری‌های درس خواندن را نمی‌توان نادیده گرفت اما تلاش و اراده حتما، شما را به اهدافتان خواهد رساند.
گرایش‌های شیمی در مقطع کارشناسی‌ارشد:
- شیمی آلی
- شیمی معدنی
- شیمی تجزیه
- شیمی فیزیک
- شیمی پلیمر
- نانوشیمی
- فیتوشیمی
- شیمی کاربردی
- آموزش شیمی
- شیمی دریا
- شیمی پیشرانه‌ها
- شیمی دارویی
- شیمی فناوری اسانس
مجموعه شیمی گرایش‌های کارشناسی ارشد و بازار کار آنها:
کارشناسی ارشد شیمی آلی
دوستداران شیمی‌آلی به دلیل تنوع کاری این رشته، زیاد هستند. البته منظور این نیست که از نظر بازار کار بهتر از رشته‌های دیگر بوده اما رشته شیمی‌آلی زمینه‌ای است که ازدیدگاه تکنولوژی اهمیتی فوق‌العاده دارد. شیمی‌آلی، شیمی‌رنگ و دارو، کاغذ و مرکب، رنگینه‌ها و پلاستیک‌ها، بنزین و لاستیک چرخ است. شیمی آلی، شیمی‌غذایی است که می‌خوریم و لباسی است که می‌پوشیم. از جمله فرصت‌های شغلی ممکن برای افراد متخصص در این گرایش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سنتز ترکیبات آلی : کار درمراکز داروسازی و کمک به سنتز دارو ومواد آرایشی بهداشتی.
- طیف سنجی آلی: کار در آزمایشگاه‌های شناسایی مواد شیمیایی کنترل کیفی.
- صنایع شیمی آلی و پلیمر: ارتباط تنگاتنگی بین شیمی‌آلی و شیمی پلیمر وجود دارد. سنتز پلیمرهای جدید، اصلاح ساختار پلیمرها به منظور بهبود خواص آنها و ایجاد خواص جدید برای کاربردهای خاص می‌تواند انگیزه‌ای برای کارخانجات و مراکز علمی برای استفاده از یک کارشناس ارشد شیمی آلی باشد.
- سینتیک و مکانیزم واکنشهای آلی: بسیاری از صنایع فعال شیمی به‌خصوص بخش‌های درگیر با پترشیمی و نفت شاخه‌ای از شیمی‌آلی هستند که با بررسی مکانیسم واکنش‌ها و سنتیک آنها می‌توان اطلاعات ارزشمندی بدست آورد و برای ساخت کاتالیزورهای جدید و افزایش سرعت واکنش‌ها و نیز افزایش راندمان تولید از آنها استفاده کرد که این‌ها همه از تخصص‌های یک شیمی‌دان آلی است.
- بیوشیمی: بیوشیمی بررسی شیمی سیستم‌های زیستی است. که ارتباط تنگاتنگی بین آن و شیمی آلی برقرار است. یکی دیگر از مراکز جذب شیمی دان آلی می تواند این مراکز باشد.
کارشناسی ارشد شیمی معدنی
فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد رشته شیمی‌معدنی در مراکز علمی و پژوهشی می‌توانند به بررسی کاتالیزورها، شیمی‌آلی، فلزی ،صنایع معدنی، مطالعات الکتروشیمیایی کمپلکس‌های معدنی و نانو‌ذرات بپردازند و نیز در صنایع مختلفی مانند استخراج مواد‌شیمیایی از منابع معدنی تولید انواع مواد شوینده ضدعفونی کننده پاک کننده و... مشغول به کار شوند. اما بیشتر فارغ التحصیلان این رشته جذب تدریس در مراکز آموزشی می شوند.
کارشناسی ارشد شیمی تجزیه
بسیاری از طرفداران شیمی تجزیه جذب کار در کارخانه ها می شوند و می توان گفت این رشته آینده شغلی خوبی دارد. از جمله موارد مورد بررسی این رشته می توان به نکات زیر اشاره کرد:
کنترل کیفیت محصول
بیشتر صنایع تولیدی نیازمند به تولید با کیفیت یکنواخت هستند. برای کسب اطمینان از برآورده شدن این نیازمندی مواد اولیه و همچنین محصول نهایی تولید، مورد تجزیه‌های شیمیایی وسیعی قرار می‌گیرند.
نمایش و کنترل آلوده کننده‌ها
فلزات سنگین پسمانده‌های صنعتی و حشره کشهای آلی کلردار، دو مشکل کاملا شناخته شده مربوط به ایجاد آلودگی هستند. به منظور ارزیابی چگونگی توزیع و عیار یک آلوده کننده در محیط، به یک روش تجزیه‌ای حساس و صحیح نیاز است و در کنترل پساب های صنعتی، تجزیه شیمیایی روزمره حائز اهمیت است.
مطالعات پزشکی و بالینی
عیار عناصر و ترکیبات مختلف در مایعات بدن، شاخص های مهمی از بی نظمی‌های فیزیولوژیکی می‌باشند. محتوی قند بالا در ادرار که نشانه‌ای از یک حالت دیابتی است و وجود سرب در خون، از شناخته‌ترین مثال ها در این زمینه است. که همه به تجزیه کیفی و کمی نیاز دارند.
عیارگیری
از دیدگاه تجارتی در برخورد با مواد خام نظیر سنگهای معدنی، ارزش سنگ معدن، از روی فلز موجود در آن تعیین میشود. این موضوع مواد با عیار بالا را نیز غالباً شامل میشود؛ بطوری که حتی تفاوت کم در غلظت می‌تواند از نظر تجاری تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. بنابراین یک روش تجزیه‌ای قابل اعتماد و صحیح از اهمیت اساسی برخوردار است.
کارشناسی ارشد شیمی فیزیک
رشته شیمی فیزیک
در کشور ما بیشتر فرصت‌های شغلی شیمی فیزیک در مراکز پژوهشی و علمی است، که می‌تواند به تغییرات بسیار مهمی در صنایع مختلف شیمی منجر شود. با بررسی، تعیین سمت و سوی واکنش، تعادل در واکنش های شیمیایی و تعادلات فازی، تغییرات انرژی، الکتروشیمی و سینتیک شیمیایی (Chemical Kinetic) می‌توان صنایع مختلف شیمی را به سمتی هدایت کرد که بیشترین سود ممکن را بدست آورد و همچنین از اتلاف انرژی جلوگیری و راندمان تولید محصول را افزایش داد و به زبان بسیار ساده تر اغلب، بیشتر فارغ التحصیلان این رشته می توانند به عنوان دبیر و استاد فعالیت داشته باشند.
کارشناسی ارشد نانو شیمی
یکی از مشخصه‌های علم‌شیمی و مهندسی‌شیمی، شناخت علم مواد و مهندسی مواد است که در علوم محض، مطالعه و پژوهش و در مهندسی، تولید انبوه مورد نظر است. از دیدگاه شیمی دانان، گرایش‌های این رشته می‌تواند همان گرایش‌های شیمی آلی، معدنی، تجزیه و شیمی فیزیک باشد که در مقیاس نانو مطالعه و بررسی می‌گردد تا نتایج یافته‌های جدید خود را برای انبوه سازی در مورد خاص به مهندسان مربوطه ارائه کنند. از دیدگاه مهندسان شیمی، این گرایش‌ها بسته به نوع نیازهای جامعه و توانایی بر آوردن آن نیازها می‌تواند به طور متفاوت دسته بندی شود. در ایران همان طور که اشاره شد، پتانسیل‌های خوبی در زمینه مطالعه پلیمر و رنگ و غیره وجود دارد. دانشجویان فارغ التحصیل نانوشیمی رشته می‌توانند در صنایع و مراکز به خصوص در بخش‌های تحقیق و توسعه‌ای که فارغ التحصیلان رشته شیمی و مهندسی شیمی را می‌پذیرند، و در کل بیشتر در زمینه ای پژوهشی فعالیت دارند.
کارشناسی ارشد شیمی کاربردی
یکی از گرایش‌های شیمی می‌باشد که شامل دروس کاربردی شیمی در صنعت است. اگر چه در گرایش شیمی کابردی درس‌های تئوری شیمی نیز تدریس میشود اما تعداد واحدهای درس‌های کاربردی در این گرایش بیشتر است و تعداد واحدهای درس‌های تئوری آن کمتر از شیمی محض است. در شیمی کاربردی دروس ریاضی وفیزیک بسیاراهمیت دارد بطوری که به جرات می توان گفت که ضعیف بودن در انها باعث شکست در این رشته میشود شیمی کاربردی در صنایع پتروشیمی و کنترل کیفیت وزارت دفاع ونیرو کاربرد دارد وخوشبختانه از رشته‌های است که در آن بیکاری وجود ندارد وحتی شخص می تواند تولید مواد شیمیایی را در کارگاهی کوچک وبا هزینه ای بسیار کم انجام دهد در ضمن تحصیل تا دکتری در دانشگاه های ایران مقدور می باشد درشیمی کاربردی نسبت به محض محاسبات نقش اساسی دارد و در شیمی کاربردی برای پیدا شدن شغل باید دروس عملی ازمایشگاه در سطح عالی باشد.
کارشناسی ارشد آموزش شیمی
به انگلیسی:( Chemistry education) اشاره به آموزشِ دانشِ شیمی در مدرسه و دانشگاه و افزایش آگاهی‌های همگانی در کاربردهای این دانش دارد. مهمترین موضوعات مطرح در این شاخه درک چگونگی آموزش حرفه‌ای شیمی در راستای فراگیری دانشجویان و دانش آموزان ، بهترین راه‌های آموزش شیمی و بهبود نتایج یادگیری با تغییر روش آموزشی به شمار می‌آیند.
کارشناسی ارشد شیمی دارویی
شیمی دارویی، نام شاخه‌ای از دانش بنیادین شیمی است که به بررسی و استفاده از ترکیبات شیمیایی با هدف درمان، در سیستم‌های زیستی می‌پردازد. این دانش از دانش‌های پایه در داروسازی به شمار می‌رود و بخش گسترده‌ای از داروها از مطالعات در این زمینه حاصل می‌شوند. البته این رشته در کارشناسی هم وجود داشته و طرفداران بسیاری دارد که می توانند در صنعت داروسازی فعالیت کنند.
زیرشاخه‌ها شیمی دارویی در مقطع دکتری علوم پزشکی
- شیمی آلی دارویی: میان‌رشته‌ای از شیمی آلی و شیمی دارویی است که بیشتر بر سنتز داروهای آلی متمرکز است.
- شیمی معدنی دارویی: میان‌رشته‌ای از شیمی معدنی و شیمی دارویی است که در آن با استفاده ازترکیبات فلزی مخصوصا فلزات واسطه، به درمان بیماری‌ها پرداخته میشود.
- زیست‌شیمی دارویی: میان‌رشته‌ای از زیست‌شیمی و شیمی دارویی است که به برهم‌کنش‌های شیمیایی میان دارو و سیستم زیستی می‌پردازد.
- شیمی‌فیزیک دارویی: میان‌رشته‌ای از شیمی‌فیزیک و شیمی دارویی است که به بررسی خواص فارماکوکنیتیکی و فارماکودینامیکی داروها می‌پردازد.
- شیمی سرطان: میان‌رشته‌ای از سرطان‌شناسی و شیمی دارویی است که بر ساخت داروهای ضدسرطانی تمرکز دارد.
کارشناسی ارشد فیتوشیمی
شیمی گیاهی را اصطلاحا فیتوشیمی می‌گویند. در این شاخه از شیمی به بررسی خواص شیمیایی و دارویی گیاهان مختلف می‌پردازند. در واقع شاخه‌ای از علم شیمی است که به مطالعه ترکیبات شیمیایی گیاهان مانند متابولیت‌های ثانویه گیاهی می‌پردازد. به بیانی دیگر می‌توان گفت که این علم با شیمی گیاهان‌دارویی طی سالیان بسیار زیاد ارتباط داشته‌است و ترکیبات‌گیاهی نقش بسزایی در صنعت داروسازی داشته‌اند. از روش‌های معمول در علم می‌توان به استخراج و‌جداسازی، تغلیظ، آنالیز و روش‌های کروماتوگرافی و الکتروفورز که باعث شناخت فرمو‌ل‌های دقیق ساختاری و مسیرهای بیوسنتزی میشود. شواهد فیتوشیمیایی از انواع شواهد و صفات مورد استفاده در طبقه بندی‌های فیلوژنتیکی هستند، به شکلی که در گونه‌های دارای نزدیکی و خویشاوندی با یکدیگر، ترکیبات مشابهی یافت میشود اما همیشه نیز این گونه نیست.
کارشناسی ارشد شیمی پلیمر
شیمی پلیمر، شاخه‌ای از دانش شیمی است که در آن خواص شیمیایی و روش ساخت درشت مولکول‌ها و پلیمرها مورد مطالعه قرار می‌گیرد. پلیمرها، از پلیمریزاسیون منومرها تشکیل می‌شوند. در شیمیِ بسپار، درجه پلیمریزاسیون ، توزیع جرم مولی ، تاکتیسیته، هم پار و بسیاری موضوعات دیگر مورد بررسی هستند. دانشجویان و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد این رشته می‌توانند در صنایع و مراکز که فارغ التحصیلان رشته شیمی و مهندسی شیمی را می پذیرند، مشغول به پژوهش شوند.
