ایزومر چیست؟
هرگاه چهار ظرفیت اتم کربن بوسیله ریشههای متفاوت اشباع باشد آن را کربن غیرمتقارن مینامند و ترکیباتی که در ساختمان خود کربن غیرمتقارن دارند به دو شکل فضایی در میآیند که قابل انطباق با یکدیگر نیستند و هر یک تصویر دیگری در آئینه است. این دو شکل فضایی را ایزومر مینامند.
در ساختمان اسیدلاکتیک یک کربن غیرمتقارن وجود دارد که به چهار ریشه متفاوت متصل است. بنابراین دو ایزومر اسیدلاکتیک وجود دارد که حالت فضائیشان را در شکل زیر میتوانید مشاهده کنید.
تعریف مولکول کایرال و ناکایرال و همچنین انانتیمر و دیاستریومر را در تصاویر زیر با شکل میتوانید مشاهده کنید.
همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید کایرال برابر با کلمه نامتقارن است و نقطه و صفحه تقارن در مولکولهای کایرال وجود ندارد. دو مولکول که تصویر آیینهای یکدیگر هستند جفت انانتیومر نامیده میشوند و هریک انانتیومر دیگری است. انانتیومرهای جدا از هم نسبت به محیط های ناکایرال دارای خواص یکسان هستند. به مولکولهایی که ایزومر فضایی هستند ولی انانتیومر نیستند دیاستریومر گفته میشود.
باتوجه به توضیحات تصاویر زیر به خوبی میتوانید مفاهیم پیکربندی های R و S و همچنین پیکربندی های Z و E را متوجه شوید. مبحث پیکربندی ها در بیوشیمی هم بسیار اهمیت دارد و علاوه بر بیوشیمی این مبحث در شیمی آلی1 و شیمی آلی پیشرفته هم تکرار شدهاست.
تعریفی از فرم نیومن
فرم نیومن بر دو اتم کربن تمرکز دارد که چرخش، حول آن صورت میگیرد. اتم روبرو از طریق نقطه با سه پیوند نشان داده میشود. اما اتم پشتی به کمک یک دایره و خطوط متصل به محیط آن مشخص میشود و باوجود اینکه پیوندی بین دو اتم وجود دارد، دیده نمیشود و به نوعی مخفی شده. در این فرم دو صورتبندی پوشیده و نپوشیده وجود دارد که صورتبندی نپوشیده نشانگر انرژی بیشینه است و صورتبندی نپوشیده به کمینه انرژی مربوط می شود.
صورتبندی سیکلوآلکان ها
مدلهای معمول صورتبندی برای سیکلو آلکانها مدل صندلی، مدل قایق، صندلی پیچخورده و قایق پیچخورده است. صورتبندی پاکتی نیز یکی دیگر از صورتبندیها بوده. تصاویر زیر مربوط به صورتبندی های سیکلوهپتان است.
در سیکلوهپتان با توجه به پژوهش های(NMR) صندلی پیچ خورده پایدارترین مدل صورتبندی است. همچنین بررسی مدلها در سیکلوهگزان نشان می دهد پایدارترین صورتبندی سیکلوهگزان نیز شکل صندلی است.
با توجه به عوامل مختلف صورتبندی پایدارتر در انواع سیکلو آلکان ها متفاوت است و شرح مفصلی دارد که در شیمی آلی پیشرفته توضیح داده شده است.
"تبدیل شکل های صندلی به یکدیگر به عنوان وارونگی صورتبندی شناخته میشود و در اثر چرخش حول پیوندهای کربن-کربن رخ می دهد". نمودارانرژی در وارونگی سیکلوهگزان را در تصویر بالا می توانید ببینید.